Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli

 

Wydawnictwo Marginesy, Moja ocena 6/6
Doskonała, mistrzowsko opracowana opowieść o wydarzeniu, o którym, poza historykami, wie zbyt mało osób. Chodzi o 1846 r. bunt chłopów w Galicji, którzy zbrojnie (na ile to było możliwe) wystąpili przeciwko swoim panom. Te wydarzenia miały niestety bardzo krwawy przebieg.
Jednym z przywódców tego powstania był Jakub Szela. Kim był? Jak kształtowały się jego legendy, o których mówi tytuł książki? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w tej niebanalnej, bardzo ciekawej książce.
Jakub Szela to jedna z tych postaci historycznych, o których niewiele wiemy, a która pozostaje w kręgu zainteresowań historyków. Na jego temat zdania są podzielone. Jedni uważają go za bohatera, heroicznego przywódcę. Inni z kolei nazywają go zdrajcą, człowiekiem, za sprawą którego zginęło mnóstwo osób. Kim był naprawdę?
Autor książki, Ryszard Jamka, bazując na materiałach historycznych, m.in. wierszach, opowiadaniach, ludowych przyśpiewkach, listach, snuje na kartach książki trzy historie dot. Jakuba Szeli. Sylwetkę swojego bohatera ukazuje z trzech perspektyw. Wierzcie mi, takie zaprezentowanie Szeli z pewnością was zaskoczy. Jest niebanalne i bardzo ciekawe.
Autor skupia się na Jakubie Szeli, ale to nie on jest głównym bohaterem książki. Jest nim pamięć o tej postaci i fakt, jak wraz z czasem i statusem społecznym osób, które opowiadały, tworzyły daną legendę, opinię o Szeli, zmieniała się opinia o przywódcy powstania. Różnica pomiędzy statusami społecznymi, klasami społecznymi oznaczała różne, całkowicie odmienne spojrzenie na Szelę. Zadziwiające.
Każda z trzech legend dot. Szeli jest bardzo bogato udokumentowana merytorycznie, poparta bogatym materiałem źródłowym i osadzona silnie w kontekście historycznym, kulturowym i obyczajowym. Czyta się z wielką przyjemnością. Dla historyka to prawdziwa gratka. Gorąco polecam. Świetna książka.