Chagall - Jackie Wullschlager

 

Wydawnictwo Marginesy, Moja ocena 6/6
Jackie Wullschläger stworzyła biografię niezwykłą – nie tylko dlatego, że jej bohaterem jest jeden z najbardziej rozpoznawalnych malarzy XX wieku, ale przede wszystkim dlatego, że udało jej się uchwycić to, co w Marcu Chagallu najważniejsze. To najważniejsze to wg. mnie połączenie życia i sztuki w jedno. Książka Chagall to opowieść o artyście, który malował swoje wspomnienia i sny, a jego obrazy, pełne koloru, miłości i melancholii, były niezwykłe.
Autorka, korzystając z nieznanych wcześniej listów, archiwów i relacji, przedstawia Chagalla nie jako mitycznego „poetę koloru”, jak go nazywano, ale jako człowieka. Jej bohater to człowiek z krwi i kości — wrażliwy, ale też uparty, pełen sprzeczności i wewnętrznych konfliktów. 
Wullschläger nie boi się pisać o trudnych momentach dot. życia Chagalla i jego charakteru. Pisze więc o egoizmie artysty, jego skomplikowanych relacjach z kobietami, o tym, jak potrafił poświęcić bliskich dla swojej sztuki. Dzięki temu biografia nie jest laurką, lecz portretem człowieka, który za wielkość artystyczną płacił wysoką cenę w życiu prywatnym. 
Autorka prowadzi czytelnika przez całe życie malarza – od dzieciństwa w biednym żydowskim sztetlu w Witebsku, przez młodzieńcze lata w Paryżu, aż po tułaczkę spowodowaną wojnami i rewolucją. Autorka wplata w narrację tło historyczne i kulturowe, które stają się pełnoprawnym bohaterem książki. Dzięki temu książka jest nie tylko biografią artysty, ale też opowieścią o całym stuleciu, w którym Europa przechodziła dramatyczne przemiany. Widzimy, jak nasz bohater ucieka przed prześladowaniami, jak jego sztuka ewoluuje w zderzeniu z nowymi miejscami i ludźmi – od Modiglianiego i Légera w Paryżu po nowojorskie środowisko artystyczne.
To, co najbardziej wyróżnia tę biografię, to język – niezwykle plastyczny i pełen emocji. Badaczka potrafi pisać o malarstwie tak, że czytelnik niemal „widzi” obrazy przed oczami. Kiedy opisuje błękitne niebo Chagalla, skrzypka tańczącego na dachu czy unoszących się w powietrzu kochanków, mamy wrażenie, że sami wchodzimy do magicznego świata niezwykłego malarza. Jednocześnie badaczka analizuje jego dzieła nie tylko pod względem artystycznym, ale też psychologicznym. Pokazuje, jak z bólu i tęsknoty Chagall potrafił stworzyć coś uniwersalnego, co porusza ludzi niezależnie od czasu i miejsca. Jest to bardzo ciekawe. 
Ważnym wątkiem książki są kobiety w życiu malarza – jego matka, pierwsza żona Bella, córka Ida czy druga żona. Każda z nich odegrała w jego życiu ogromną rolę, ale żadna nie była w stanie do końca pogodzić się z tym, że dla Chagalla najważniejsza zawsze była sztuka. Warto poznać te kobiety.
Chagall to nie tylko biografia artysty – to książka o potędze wyobraźni, o pamięci i o tym, jak sztuka może ocalać. To opowieść o człowieku, który z biednego chłopca z prowincji stał się światowej klasy malarzem, nie tracąc przy tym więzi z własnymi korzeniami. 
Jackie Wullschläger napisała biografię niełatwą, ale fascynującą – pełną barw, emocji i sprzeczności, dokładnie taką, jak życie i twórczość jej bohatera. To książka, po którą warto sięgnąć nie tylko z zainteresowania sztuką, ale także z potrzeby zrozumienia, jak wielka siła może tkwić w ludzkiej wyobraźni i determinacji. Gorąco polecam. 

Zapraszam na mój profil na Instagramie (klik)