Tancerka Degasa. - Kathryn Wagner

Wydawnictwo Bukowy Las  Tytuł oryginalny: Dancing for Degas,  Okładka miękka, 392 s., Moja ocena 4,5/6

Wyobraźcie sobie, że kreski, które rysuje, zmuszają mnie do tańca (…). Niemal widzę, jak jego ręka wędruje w górę kartki, a ja w tym samym momencie czuję skurcz w nodze i wyobrażam sobie, że najmniejszy ruch jego nadgarstka przyniesie mi ulgę...

 

Akcja powieści rozgrywa się pod koniec XIX w. we Francji. Główną bohaterką jest Alexandrie. Gdy ją poznajemy jest młodą dziewczynką pochodzącą z ubogiej rodziny, mieszka na pd. Francji, rodzina zajmuje się hodowlą papryki na niewielkim poletku, jej suszeniem i przerabianiem na pasty i przyprawę. Rodzina jest nie tylko biedna, ale i bardzo zadłużona z powodu nałogu ojca Alexandrie. Rodzice dziewczynki liczą na dobre (pod względem finansowym) małżeństwo syna, ale chłopak zawodzi ich całkowicie – żeni się z najbiedniejszą dziewczyną w okolicy. Żeby ratować rodzinę zaplanowano więc małżeństwo Alexandrie. Dziewczynka ma jednak inne marzenia – taniec, taniec i jeszcze raz taniec. Po namowach matka zawozi ją na przesłuchanie do miejscowej nauczycielki tańca, która orzeka, że Alexandrie ma niebywały wprost talent. Ponieważ zaczęła ćwiczyć 2 lata póżniej niż inne dziewczynki, będzie musiała dołożyć o wiele więcej starań, żeby osiągnąć odpowiedni poziom, który pozwoli jej udać się na przesłuchanie do paryskiej opery. Alexandrie haruje praktycznie dniem i nocą. Haruje także jej matka, która nie mając pieniędzy na opłacenie czesnego w szkole córki, czyści w zamian podłogi. Obie mają taki sam cel, chcą żeby Alexandrie dostała się do zespołu Opery w Paryżu, jednak każda z innego powodu. Dziewczynka marzy po prostu o tańcu, który jest jej prawdziwą pasją. Natomiast jej matka marzy o...bogatym opiekunie dla córki, który kupiłby jej mieszkanie i wypłacał odpowiednią pensję, żeby mogła pieniądze przysyłać do domu. Jednym słowem matka oczekuję, że Alexandrie znajdzie sobie bogatego sponsora. Dziewczynie udaje się spełnić marzenie, po wielu wyrzeczeniach i godzinach morderczych ćwiczeń zostaje zaangażowana do zespołu baletowego w Paryżu, ale to nie koniec trudów i wyrzeczeń. Rozpoczyna nowe życie, życie pełne radości (w końcu spełniła swoje marzenie), ale także pełne bólu i cierpienia, pełne zawiści, podłości, której za kulisami opery było mnóstwo. Autorka doskonale i bez ogródek ukazuje drugie życie tancerek, ukazuje co działo się za kulisami, ukazuje to czego normalny widz nigdy nie zobaczył. I to jest ogromny plus powieści Kathryn Wagner. Jest to książką przede wszystkim o pięknie baletu i zawodowego tańca, ale także o jego okrucieństwach, wadach i czarnych stronach. Autorka udowadnia nam, jak prawdziwe jest powiedzenie  – nie wszystko złoto, co się świeci. 

Ale nie samym tańcem człowiek żyje, nawet baletnica.  Ważna jest także miłość. 

W związku z tym jest to także opowieść o uczuciu, uczuciu trudnym, ale pięknym, opowieść o Edgarze Degasie (1834-1917), francuskim malarzu i rzeźbiarzu, genialnym impresjoniście, obrazy którego porażają umiejętnością twórcy do uchwycenia przelotnej chwili. Ale...no właśnie, zawsze jest jakieś ale. Autorka już na wstępie zaznacza, iż książka jest fikcją literacką, a jakiekolwiek podobieństwa do osób i wydarzeń są zupełnie przypadkowe. Fikcja fikcją, ale jeżeli mam być szczera miałam nadzieję, że przeniosę się w klimat epoki i w środowisko artystów (Degas, Pissarro, Manet, Monet), które mnie od dawna fascynuje, uwielbiam XIX - wieczny Paryż i świat impresjonistów. I pod tym względem nie zawiodłam się. Wagner doskonale odmalowała środowisko impresjonistów końca XIX w. Jednak jest jeden minus. Otóż w opowieści o Degasie (który obok Alexandrie jest drugim głównym bohaterem) jest za mało...Degasa. A tak. Dodałabym trochę więcej elementów z życia malarza, spotkań z kolegami po fachu, czyli innymi impresjonistami etc. Pod tym względem bezbłędna była książka Claude i Camille, którą recenzowałam  tutaj.

Tym bardziej, że w tytule widnieje nazwisko artysty, a poza tym duża część akcji książki opiera się na znajomości Alexandrie i Degasa, na malowaniu przez niego portretów tancerek. 

Poza tym był to niesamowity wprost artysta, o którym warto by było trochę więcej napisać. Niedoceniony za życia, przez cały okres swojej twórczości malował tancerki. Przez ponad 25 lat były jednym z najczęściej podejmowanych przez Degasa tematów. Malował je zarówno podczas występów, jak i w czasie prób czy chwilach odpoczynku. Jak nikt inny artysta potrafił doskonale uchwycić magię i wdzięk ruchu tancerek. Pod koniec życia zaczął tracić wzrok i musiał posługiwać się pastelami. Właśnie w ten sposób wykonany jest jego najsłynniejszy chyba obraz – Błękitne tancerki. 

Dlaczego maluje Pan tancerki?-pyta Degasa amerykańska kolekcjonerka Louise Havemeyer pod koniec lat dziewięćdziesiątych XIX w. Ponieważ tylko u nich odnajduję gesty starożytnych Greków...-odpowiada artysta,który nie krył swego podziwu dla antycznej rzeźby.

Pomimo tego drobnego niedociągnięcia (za mało Degasa:) ), książkę czyta się bardzo dobrze i wszystkich lubiących dobre powieści oraz XIX – wieczny Paryż gorąco zachęcam do lektury. 
Mimo przeziębienia, jakie mnie dopadło, bardzo miło spędziłam czas czytając Tancerkę Degasa Kathryn Wagner.