Pisarz naiwny i sentymentalny - Orhan Pamuk

Wydawnictwo Literackie, Okładka miękka, 196 s., Moja ocena 5/6
Orhan Pamuk (jeden z najbardziej przeze mnie cenionych żyjących pisarzy) jest laureatem najbardziej prestiżowych nagród literackich, m.in. Prix du Meilleur Livre Étranger, Premio Grinzane Cavour oraz Międzynarodowego IMPAC Dublin Literary Award. W 2006 r. jego pisarstwo doceniła również Szwedzka Akademia, przyznając mu Nagrodę Nobla.
Zupełnie inny Pamuk niż ten, którego dotychczas poznawałam przy pomocy jego książek. Z dziełem noblisty, które nie jest powieścią miałam już okazję zapoznać się przy lekturze Innych kolorów (recenzja tutaj), z tym, że tamta pozycja była zbiorem esejów i rozważań autora. 
Z kolei Pisarz naiwny i sentymentalny to zbiór tzw. wykładów harvardzkich z 2009 r., tym samym jest to najkrótsza książka w dorobku pisarza. 
Jak sam Pamuk twierdził w jednym z wywiadów  Tytuł tej książki podkreśla, że istnieją dwie strony tego zawodu. Z jednej strony jest ta naiwność, dziecięcość, brak wyrachowania, talent, który przyszedł od Boga. Nie ma tutaj żadnego niepokoju dotyczącego kwestii moralnych, polityki czy kariery. Po prostu, czyta się i pisze się tak, jakby było się dzieckiem. Druga strona to ten sentymentalizm, dusza, która kalkuluje, czy czytelnik to zrozumie? Na ile jest to polityczne, na ile ma to wydźwięk moralny? To ciągłe niepokojenie się o czytelnika i o odbiór
O czym traktują w/w wykłady? Najkrócej mówią o najważniejszych dziełach zarówno w całej literaturze światowej, jak i dziełach które są z różnych względów najważniejsze dla Pamuka. 
Pisarz rozbiera na czynniki pierwsze dzieła m.in takich autorów jak: Tołstoj, Dostojewski, Flaubert, Schillera, Manna, Prousta. 
Pisarz analizuje także zalety i wady różnych powieści, zastanawia sie co właściwie decyduje o tym, że dana powieść jest dobra, a co, że zła. 
Z prawdziwą przyjemnością przeczytałam jeden z wykładów pisarza dot. czytania, tego czym jest ta czynność i co sprawia, że czytanie daje nam taką radość i wręcz nieziemską przyjemność. Dużo miejsca poświęca także autor miejscu iluzji i nadziei w powieściach, tego czym są dla pisarza, a czym dla czytelnika.   
Pamuk ma swoistą manierę pisania, mówienia, opowiadania od serca, tego co czuje, dlatego wszystkie jego dzieła, jakie do tej pory miałam okazję poznać, pełne są autobiograficznych wątków. Nie inaczej jest w przypadku Pisarza... W trakcie wykładów harvardzkich pisarz wiele razy odpowiadał na pytania zadawane przez słuchaczy i prawie za każdym razem w odpowiedziach poruszał wątki autobiograficzne. Do takich wątków nawiązywał także poruszając tematykę swoich powieści. 
Książka jest cienka, 196 s. sami przyznacie, że to niedużo.  Kolejny jednak raz przekonałam się, że to nie ilość, a jakość jest ważna, że o wartości książki decyduje nie ilość zapisanych stron, a treść. 
Gorąco zachęcam do lektury Pisarza naiwnego i sentymentalnego pozycja wręcz obowiązkowa dla moli książkowych. Jeżeli to ma być jednak wasze pierwsze spotkanie z Pamukiem proponuję zacząć od innych jego książek. Dlaczego? Otóż dlatego, że w Pisarzu naiwnym i sentymentalnym znajdziecie bardzo dużo odniesień do poprzednich książek noblisty. 

Orhan Pamuk ur. się w 1952r. w Stambule, wychował się w bogatej rodzinie. W młodości kształcił się na malarza. Ukończył American Robert College w Stambule, a następnie studiował architekturę na tamtejszej politechnice, jednak po trzech latach porzucił ją, jak i ambicje zostania artystą lub architektem. Później studiował również dziennikarstwo na Uniwersytecie w Stambule, lecz nigdy nie pracował jako dziennikarz. Od 23 roku życia zajmował się wyłącznie pisarstwem.
W jego kraju określa się go mianem komentatora społecznego, mimo iż sam uważa się za twórcę fikcji literackiej, bez skłonności politycznych. Należy do grona "oświeconych" intelektualistów tureckich, o nieortodoksyjnych poglądach religijnych, otwartych na integrację Turcji z Unią Europejską. Był pierwszym pisarzem świata muzułmańskiego, który publicznie potępił fatwę skazującą na śmierć Salmana Rushdiego. W swoich książkach opisuje często kontakt kultur Wschodu i Zachodu. Jego twórczość przetłumaczono na ponad 40 języków. 
Pamuk był kilkakrotnie obiektem ataków tureckich środowisk ekstremistycznych, związanych jednak nie z islamskim fundamentalizmem, ale ze świeckim nacjonalizmem i armią. W 2005r. w miejscowości Bilecik palono jego książki, a prefekt jednego z regionów prowincji Isparta nakazał wycofanie jego książek z bibliotek. W tym samym roku Pamukowi wytoczono proces po tym, jak wspomniał w jednej ze szwajcarskich gazet, że w Turcji zabito milion Ormian i 30 000 Kurdów. Zarzuty wycofano 22.01.2006r.

Przekłady na język polski

• Śnieg (Kar) (Wydawnictwo Literackie 2006)
• Nazywam się czerwień (Benim Adim Kırmızı) (Wydawnictwo Literackie 2007)
• Nowe Życie (Yeni Hayat) (Wydawnictwo Literackie 2008)
• Stambuł: wspomnienia i miasto (İstanbul: Hatıralar Ve Şehir) (Wydawnictwo Literackie 2008)
• Dom ciszy (Sessiz Ev) (Wydawnictwo Literackie 2009)
• Biały zamek (Beyaz Kale) (Wydawnictwo Literackie 2009)
• Muzeum niewinności (Masumiyet Müzesi) (Wydawnictwo Literackie 2009)
• Cevdet bej i synowie (Cevdet Bey Ve Oğulları) (Wydawnictwo literackie 2010)
• Czarna ksiega (Kara Kitap) Wydawnictwo Literackie 2011)
• Inne kolory (Öteki renkler) Wydawnictwo Literackie 2012)
• Pisarz naiwny i sentymentalny (Saf ve Düşünceli Romancı) Wydawnictwo Literackie 2012)

Nagrody i wyróżnienia

• Milliyet Roman Yarışması Ödülü (1979)
• Orhan Kemal Roman Ödülü (1983)
• Madaralı roman Ödülü (1984)
• The Independent Award for Foreign Fiction (1990)
• Prix de la Découverte Européenne (1991)
• Prix France Culture (1995)
• Prix du Meilleur Livre Étranger (2002)
• Premio Grinzane Cavour (2002)
• The IMPAC Dublin Award (2003)
• Ricarda-Huch-Preis (2005)
• Pokojowa Nagroda Księgarzy Niemieckich (2005)
• Prix Médicis étranger (2005)
• Prix Méditerranée Étranger (2006)
• Literacka Nagroda Nobla (2006)
• Nagroda Sonning (2012)
• Krzyż Oficerski francuskiej Legii Honorowej (2012)

Poniżej bardzo ciekawa wypowiedż tłumaczki dziel Pamuka.