Granica - Zofia Nałkowska

 

Wydawnictwo MG, Moja ocena 5,5/6
Granica to powieść, która wciąga i zmusza do głębokiej refleksji nad naturą człowieka, jego granicami moralności i psychiki. Autorka z pozoru opowiada historię romansu dwojga ludzi z wyższych sfer. Jednak w rzeczywistości jest to przenikliwa analiza kondycji nas ludzi, naszego sumienia, psychiki. Zakończenie wstrząsa i to poważnie.
Nałkowska mistrzowsko łączy opowieść z filozoficznymi pytaniami. Pisarka nieustannie szuka odpowiedzi na pytanie, gdzie kończy się człowieczeństwo, a zaczynają ciemne zakamarki ludzkiej natury.
Mamy dwoje bohaterów – on i ona, z pozoru tak podobni do siebie, z rodzin z "dobrego domu". Oboje żyją w niewielkim miasteczku pełnym pozorów. Zwykłe, towarzyskie spotkania, nudne rozmowy przy herbacie, które jednak z każdą stroną książki nabierają coraz bardziej niepokojącego charakteru. Z pozoru nic się nie dzieje, a jednak pod powierzchnią dzieje się coś bardzo istotnego – dochodzi do konfrontacji z granicą ludzkiej moralności.
Powieść jest niezwykle złożona, pełna niejednoznacznych postaci i zdarzeń, które reprezentują różne aspekty społeczne i moralne. Autorka wnika w psychikę bohaterów, nie dając im łatwych odpowiedzi. Ich wybory, działania i słowa stają się testem dla ich człowieczeństwa. Każdy krok podejmowany przez bohaterów, każde decyzje mają konsekwencje, które prowadzą do tragicznych wydarzeń.
Co ważne, Nałkowska nie ogranicza się do przedstawienia tylko psychologicznych zawiłości swoich bohaterów. Autorka wprowadza do fabuły pytania o społeczne granice, które nas kształtują. Wątek feministyczny zmusza do przemyślenia roli kobiet w ówczesnym społeczeństwie i ich miejsca w kontekście tych "niewidocznych granic".
Granica to także powieść sensacyjna, która w drugiej części nabiera cech kryminału. Nałkowska z powodzeniem balansuje na granicy różnych gatunków literackich, łącząc je w jeden spójny, porywający utwór. To książka, która zmusza do zastanowienia nad tym, co to znaczy być człowiekiem, gdzie leży granica naszej moralności i jakie konsekwencje ponosimy za przekroczenie tych niewidzialnych barier. Jestem pewna, że wielu czytelników, w mniejszym lub większym stopniu, w tej lekturze odnajdzie siebie, swoje czyny, przemyślenia.
Kiedy kończymy lekturę nie możemy pozbyć się uczucia, że zderzyliśmy się z czymś bardzo prawdziwym i szokującym, z czymś, co zmusza nas do myślenia o sobie i świecie na nowo. Granica to powieść nie tylko o ludziach, ale o samym człowieczeństwie. To bez wątpienia klasyka literatury polskiej, która na długo pozostaje w pamięci czytelnika. Polecam.