Wydawnictwo MG, Moja ocena 5,5/6
Lilka. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska we wspomnieniach i listach to pasjonująca podróż przez życie jednej z najwybitniejszych postaci polskiej literatury XX wieku. Mariola Pryzwan, zafascynowana twórczością i biografią poetki, przygotowała dla czytelników zbiór wspomnień oraz listów, które pozwalają odkryć nieznane oblicza Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, postaci która ze wszech miar wyjątkowej.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, znana w kręgach literackich jako "Lilka", to poetka, dramatopisarka i malarka, której życie było nierozerwalnie związane z burzliwymi wydarzeniami XX wieku. Urodzona w słynnej rodzinie Kossaków, przez całe swoje życie zmagająca się z osobistymi tragediami, wojenną zawieruchą, emigracją i nieustanną tęsknotą za ojczyzną.
Pryzwan w swojej książce zbudowała nie tylko obraz samej poetki, ale także szereg fascynujących wątków dotyczących jej życia prywatnego, emocjonalnych przeżyć oraz relacji z bliskimi. Autorce udało się zachować balans pomiędzy oddaniem głosu samej Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (przy pomocy jej własnych słów zawartych w listach) a ukazaniem zewnętrznych relacji i perspektyw osób, które ją znały.
Książka daje czytelnikowi wgląd w życie i osobowość Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, na którą rzutowały liczne tragedie osobiste, w tym jej rozwód, zmagania z biedą, a także wojenne doświadczenia. Szczególnie wojenne wydarzenia zmieniły Pawlikowską-Jasnorzewską na zawsze. Istotna była także póżniejsza emigracja. Życie poetki było pełne goryczy, tęsknoty i niewyrażalnego smutku. Promimo wierszy pełnych żaru, nasza bohaterka była kobieta głęboko nieszczęśliwa. W książce Pryzwan pojawia się także nieco mniej znany wątek: wojennej tułaczki poetki, która zmuszona była opuścić Polskę, a przez długie lata żyła na obczyźnie, borykając się z problemami finansowymi i emocjonalnymi.
Wspaniale ukazane są przyjaźnie i miłości naszej bohaterki. Miały one istotne znaczenie dla jej rozwoju twórczego. Była bliska wielu wybitnym postaciom literackim i artystycznym swojego czasu, co również znajduje odbicie w książce. Pryzwan skutecznie rekonstruuje te relacje, w szczególności relacje Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej z jej mężami, kochankami oraz przyjaciółmi, co pozwala lepiej zrozumieć, jak artystka odnajdywała równowagę pomiędzy trudnym, często tragicznym życiem osobistym, a twórczością.
Dzięki tak osobistemu, dogłębnemu podejściu Pryzwan do jej bohaterki, książka stała się nie tylko opowieścią o twórczości, ale także o niewyobrażalnym cierpieniu, które ostatecznie doprowadziło do śmierci Pawlikowskiej - Jasnorzewskiej w 1945 roku. Zmarła w wieku zaledwie 54 lat.
Wspomnienia i listy, które Pryzwan udało się zebrać, oddają dramatyczny obraz ostatnich lat poetki – lat wypełnionych cierpieniem, ale także pełnych twórczego napięcia. To napięcie pozwalało jej nadal tworzyć, mimo nieustannie pogarszającego się stanu zdrowia.
Książka Marioli Pryzwan jest napisana z wielką wrażliwością i szacunkiem dla osoby, której biografię opowiada. Autorka zdołała stworzyć dzieło, które wciąga od pierwszych stron i pozwala na głębsze zrozumienie skomplikowanej osobowości Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Wykorzystanie listów oraz wspomnień osób z jej otoczenia stanowi cenne źródło informacji, które łączą się w spójną całość, tworząc obraz poetki zarówno w jej blaskach, jak i cieniach.
Lilka. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska we wspomnieniach i listach Marioli Pryzwan to nie tylko biografia wielkiej poetki, ale także poruszająca opowieść o kobiecie, która mimo przeciwności losu pozostawiła niezatarte ślady w polskiej literaturze. To książka pełna emocji, głębokich refleksji i nieoczywistych wniosków o sztuce, miłości i życiu. Mariola Pryzwan wykonała kawał świetnej pracy, kreując fascynujący portret jednej z najbardziej złożonych postaci polskiej literatury. Gorąco zachęcam do lektury. To wyjątkowa i poruszająca opowieść o niezwykłej kobiecie.
