Czarna ziemia. Holokaust jako ostrzeżenie - Timothy Snyder

Wydawnictwo Znak, Ocena 5,5/6
Recenzja mojego męża.
Holokaust, najtragiczniejsze wydarzenie ludzkości w XX wieku.
O Holokauście napisano wiele, bardzo wiele książek. Ludobójstwo to pokazano chyba z każdej możliwej strony, przeanalizowano na wiele sposobów, zaprezentowano wszystkie fakty, daty i liczby. Wciąż nie potrafimy go jednak zrozumieć. Zbrodnia na taka skalę nie mieści się po prostu w rozumowaniu przeciętnego człowieka.
Snyder podsumowuje najzwięźlej jak można (na ile pozwala poruszana tematyka) kwestię Holokaustu. Z tym, że podsumowanie w kontekście takiej tematyki jak Holokaust, zaserwowanie jej w pigułce, to jednak kilkaset stron.
Autor w sposób klarowny, a jednocześnie daleki od taniej sensacji czy beletrystyki opisuje mechanizm zagłady, sporo pisze także o ofiarach, świadkach, sięga do mało znanych żydowskich świadectw i zawartych w nich obserwacji. Oczywiście w takim opisie nie mogło zabraknąć Polaków i to w różnorodnych aspektach historii. Snyder w książce porusza, przedstawia wiele zapomnianych, mało znanych aspektów dot. Holokaustu i Polaków. Chodzi tu m.in. o pomoc, jaką Polacy udzielili Żydom, ale nie tylko w trakcie II wojny światowej, ale także w okresie wcześniejszym w II RP. 
Jednak to nie jedyna tematyka, jaką porusza amerykański historyk. Opisując historię lat 30. i 40. XX wieku ukazuje kwestię osadnictwa żydowskiego w Palestynie, ale tak jak ją widzieli mieszkańcy wielu krajów Europu, np. Polski, Niemiec, Anglii. Owo spojrzenie na tę kwestię także miało swój przyczynek do takiego, a nie innego dalszego rozwoju historii. 
Snyder wysuwa wiele ciekawych tez, stwierdzeń. Uważa m.in., iż antysemityzm Hitlera wcale nie stanowi dla niego wytłumaczenia Holokaustu. Badacz zadaje także wiele ważnych pytań. Jednym z nich, wartym moim zdaniem rozważenia w kontekście tego co dzieje się wokół nas w XXI wieku, jest zagadnienie- dlaczego Holokaust zaczął się właśnie w Niemczech?
Co istotne, wszystkie poruszane przez Snydera wątki, stawiane tezy maja na celu nie epatowanie sensacją, a wyjaśnienie pewnych mechanizmów, poparcie faktami jego tez. Autor jest przeciwnikiem obiegowej teorii, iż rynek wydawniczy, naukowy jest nasycony do maksimum pozycjami o Holokauście, że temat ten jest praktycznie na wyczerpaniu, o ile nagle nie pojawią się jakieś nowe, przełomowe materiały. Zdaniem badacza jest wręcz odwrotnie. Większość osób jednak nie zdaje sobie z tego sprawy, nie wie, iż Holokaust to coś co nas dotyczy tu i teraz. Holokaust to nie przeszłość, a terażniejszość, która tworzy się tu i teraz na naszych oczach. XXI wiek to jego zdaniem początek kolejnego Holokaust. Jego oznakami i przyczynami są m.in. polityczne niepokoje, które od jakiegoś czasu mają miejsce w różnych rejonach ziemi. A świat, w którym żyjemy, świat, który w błogiej często niefrasobliwości obserwujemy zatrważająco bowiem przypomina świat, który 80 lat temu zrodził Hitlera.
W swojej książce Timothy Snyder prezentuje nowatorskie, zaskakująco logiczne wyjaśnienie największej zbrodni XX wieku. Czy jest jednak ono aż tak proste?
Czy to co pisze Snyder, wnioski jakie wysnuwa są trafne? Czy można, należy się z nimi zgodzić? Czy w ogóle istnieje jedne sposób rozumienia Holokaustu?
Na te i wiele innych pytań (które rodzą się w trakcie lektury książki) każdy z nas powinien sobie odpowiedzieć sam. Każdy z nas ma swój światopogląd, swoje własne zdanie. Dotoczy ono także Holokaustu i tego co się teraz dzieje. 
Nie wiem do jakich konkluzji dojdą inni czytelnicy. Mnie Snyder przekonał do większości swoich tez, teorii. Niestety przekonał. Dlaczego niestety? Dlatego, iż z pewnym przerażeniem patrzę na otaczający nas świat, na to co dzieje się w różnych częściach globu, słucham tego co mówią politycy.
Jedno jest pewne, z tej bolesnej, trwającej kilka lat lekcji historii, musimy teraz i przez kolejne lata wyciągać nieustająco wnioski.
Zachęcam do lektury.