Tryumf śmierci. Antropologia żałoby- Alfonso M. di Nola

Wydawnictwo Universitas, Okładka miękka ze skrzydełkami, 385 s., Moja ocena 5,5/6
To zaległa recenzja, jakiś czas temu skończyłam czytać książkę, a recenzja cały czas schodziła na dalszy plan. Też tak czasami macie? Tryumf śmierci to jedna z tych książek, które przez okres kilku-kilkunastu tygodni podczytuję fragmentami. Są takie pozycje, których nie da się inaczej czytać, czy to ze względu na objętość, czy tematykę. Tym razem chodziło o to ostatnie. Temat niezwykle mnie interesujący, ale nie w nadmiernej ilości.
Zetknięcie się ze śmiercią jest na ogół niezwykle bolesne, często wręcz traumatyczne. Reaguje się na nie żałobą. Oba te zjawiska (śmierć i następująca po niej żałoba) na przestrzeni wieków mimo zmian historycznych, światopoglądowych, kulturowych następowały po sobie nierozerwalnie, jak te naczynia połączone. Ich współistnienie postanowił wykorzystać autor tworząc niniejszą książkę. 
Należy od razu rozgraniczyć o czym pisze di Nola, a o czym nie. Głównym jego zamiarem było napisanie książki nie tylko o zjawisku samej śmierci, co o żałobie i wszystkim co z nią związane. Jak sam przyznaje, podczas gdy tematyka samej śmierci wręcz fascynuje badaczy od lat, to problem żałoby, rozumianej, jako zespół zbiorowych i osobistych zachowań w obliczu dramatu zgonu, pozostawał na marginesie zagadnienia zgonu. Książka traktuje o śmierci, żałobie ich postrzeganiu i wszystkich zjawiskach, jakie były i są z nimi związane. Autor porusza m.in. kwestię żałoby u panny młodej, żałoby w zakonach, pochówku w koloniach trędowatych, a nawet żałoby po zwierzętach. Z książki dowiadujemy się także w jakim kręgu kulturowym w jaki sposób wyrażana jest żałoba, gdzie płacz jest dozwolony, a gdzie zabroniony, gdzie nadal izoluje się wdowy, a gdzie zabija zaraz po pogrzebie męża. Dowiadujemy się także, gdzie i dlaczego żałobę przeciąga się także na przedmioty i zwierzęta, od kiedy i w jakich kręgach kulturowych oddaje się hołd zmarłemu poprzez złożenie na grobie kwiatów, jak na przestrzeni wieków usuwano z otoczenia nieczystość związaną ze zmarłym i żałoba. Dowiemy się także o wielu, wielu innych niezwykle ciekawych sprawach, zjawiskach, obrzędach, które uważamy obecnie za oczywiste, a także o takich, których istnienie nie przyszłoby nam nawet do głowy.
Ramy chronologiczne, jakie przyjął autor obejmują okres od istnienia ludów archaicznych, po czasy nam współczesne. Zadanie niełatwe, tematyka trudna, ale autorowi udało się napisać książkę ciekawą,  momentami fascynującą, na pewno ukazującą śmierć i żałobę oraz wszystko co z nimi związane w sposób niebagatelny, a jednocześnie merytoryczny i naukowy Nic dziwnego, bowiem Alfonso M. di Nola wykłada historię religii na Trzecim Uniwersytecie w Rzymie, opublikował wiele prac dot. śmierci, religii, żałoby, chrześcijańskich apokryfów, kultury ludowej Włoch. .
W niniejszej książce autor prezentuje nam zachowania ludzkie związane z opłakiwaniem zmarłych, które zmieniały się na przestrzeni wieków zarówno ze względu na kulturę, historię, jak i perspektywę czasową.
Książka jest niezwykle ciekawa, ale nie wszystkie zagadnienia tak samo mnie zainteresowały, przyznaję szczerze.
Tematyka została tak ujęta, że jest to praca bardziej z dziedziny antropologii niż historii.
Plusem jest także doskonale dopracowana strona merytoryczna i ogromna ilość  oraz różnorodność źródłoznawstwa. Obok świadectw kultury europejskiej, autor odwołuje się często do kultur dawnych, świata klasycznego.
Na końcu książki znajdują się bardzo przydatne i przejrzyste indeksy, które ułatwiają szybkie zorientowanie się w wielości tematów, jakie autor porusza i łatwe odszukanie zagadnienia, które nas interesuje.Uzupełnieniem jest przebogata bibliografia, która osobom zainteresowanym pozwoli rozszerzyć swoja wiedzę.
Jeden jedyny minus, to przypisy, które znajdują się nie u dołu każdej strony, a na końcu książki. Zawsze w tego typu przypadkach powtarzam do bólu, że odstręcza mnie to skutecznie od szukania przypisów.