Głową o mur Kremla - Krystyna Kurczab - Redlich

Wydawnictwo WAB, Okładka twarda, 560 s., Moja ocena 5/6

Jest to drugie wydanie świetnej pozycji ukazującej współczesną Rosję niejako „od kuchni”, czyli inną niż znamy z propagandowych filmów, które mimo upadku ZSRR nadal u naszych wschodnich sąsiadów są niezwykle popularne i stanowią fundament propagandy, jak to w Rosji jest fajnie żyć.
Wydanie to w stosunku do pierwszego zostało uzupełnione o kilka nowych zagadnień, a przez to stało się niezwykle aktualne. Jednak jak zaznacza sama autorka, z pierwszego wydania prawie nic nie usunęła, wyszła bowiem z założenia, że nie da się zrozumieć rosyjskiego dzisiaj bez pojmowania rosyjskiego wczoraj.
Krystyna Kurczab - Redlich w Rosji mieszkała przez 14 lat (od 1990 do 2004 r.) zdążyła więc poznać kraj dosyć dobrze (o ile Rosję w ogóle da się poznać), była świadkiem przemian ustrojowych, gospodarczych i społecznych. Co dla mnie było najważniejsze, nie opisuje sytuacji martwych dla niej, opisuje sytuacje, których sama była świadkiem, w których uczestniczyła, przez to książka staje się jeszcze bardziej wiarygodna, prawdziwa i momentami zadziwiająca, a nawet szokująca. Autorka oddaje także głos innym pisarzom, dziennikarzom i mieszkańcom Rosji.  Wszyscy oni ukazują nam Rosję i jej pseudodemokrację, demokrację wyjątkowo wypaczoną przez kilku stojących na czele państwa oligarchów. Poznajemy także fenomen manipulacji krajem i jego mieszkańcami przez prezydenta, premiera i ich popleczników. Mimo iż kraj niby przeszedł transformację w Rosji nadal obowiązują te same zasady co kilka czy kilkanaście lat temu. Zmiany, które rzekomo nastąpiły w ciągu ostatnich lat to tylko kosmetyczny makijaż, kosmetyczna zmiana, to co pod spodem, zasady funkcjonowania państwa nie zmieniły się.
Autorka opowiada także o bardzo nielicznej grupce osób, które postanowiły walczyć z tym co dzieje się w ich ojczyżnie, powiadomić świat o całym bezprawiu, które się dokonuje. Niestety, ale większość tych osób już nie żyje, zginęła w upozorowanych wypadkach lub została podstępnie zamordowana. Najsłynniejsza i do dziś jest głośna sprawa sprzed kilku lat, gdy zamordowano jedną z  najodważniejszych i najsłynniejszych rosyjskich dziennikarek. Część ocalałych (niewielka) wyemigrowała na Zachód i żyją w ukryciu obawiając się zemsty ze strony rosyjskich władz.  Część prawdopodobnie jednak zakończy życie w nadal doskonale prosperujących obozach pracy, czyli po prostu postkomunistycznych łagrach. Dlatego w Rosji rzadko kto protestuje, głośno wyraża swój sprzeciw, ludzie po prostu się boją bo nie mogą liczyć na wsparcie zachodnich mocarstw, które milczą, robią dobrą minę do zlej gry i poklepują Putina po ramieniu.
Jest też bardzo ważny rozdział o Czeczenii i Czeczenach, jak mówi sama autorka: Nie jestem adwokatem Czeczenów. Jestem tropicielem faktów. Kreml poddał Czeczenów terrorowi moralnemu i fizycznemu, a świat – terrorowi kłamstwa. Nie walczę o wolność Czeczenii, walczę o prawdę o niej.
Najbardziej zainteresował mnie rozdział ostatni, w którym autorka zamieściła biografie Putina. Wynika z niej, ze jego błyskawiczna kariera to tylko miszmasz bardzo zręcznej manipulacji, propagandy, kontaktów z mafią i fałszowania własnego życiorysu i zasług. Cała działalność polityczna Putina to powrót do metod stosowanych w ZSRR za Stalina, czyli do wszystkiego, co najgorsze w XX wiecznej historii Rosji.
Gorąco zachęcam do lektury tej wyjątkowej pozycji. Nawet jeżeli nie jesteście zbytnio zainteresowani tym co obecnie dzieje się w Rosji i tak znajdziecie w książce rozdziały, które was zadziwią, zainteresują.
Jeżeli jednak interesujecie się życiem i wydarzeniami u naszych wschodnich sąsiadów, tym bardziej musicie sięgnąć po książkę; dowiecie się z niej takich rzeczy, których na próżno szukać w gazetach, czy programach tv.
Wydarzenia w Rosji zmieniają się w niesamowitym tempie. Podejrzewam, że za jakiś czas autorka opublikuje III jeszcze bardziej zaktualizowaną, uzupełnioną o nowe zagadnienia wersje książki. I bardzo dobrze, już na nią czekam. 
Recenzję chciałabym zachęcić cytatem kończącym wstęp książki... Putin wraca na Kreml. Mur grubieje. Ale Rosjanie podnieśli głowy. Czy kiedyś ten mur przebiją?

Krystyna Kurczab-Redlich – wieloletnia korespondentka w Rosji, z wykształcenia prawnik. Autorka filmów dokumentalnych o Czeczenii, w której od początku tzw. II wojny czeczeńskiej wielokrotnie bywała, a także książki o współczesnej Rosji – Pandrioszka (2000). Otrzymała wiele dziennikarskich laurów, wśród nich najważniejsze wyróżnienie dla korespondenta zagranicznego – Nagrodę im. Kazimierza Dziewanowskiego, a ponadto: nagrodę Amnesty International za publikacje o łamaniu praw człowieka w Czeczenii, nagrodę im. Melchiora Wańkowicza za reportaże z Czeczenii oraz rosyjską nagrodę w konkursie na reportaże o Moskwie. W roku 2005 na wniosek czeczeńskej organizacji „Echo Wojny”, Amnesty International i Fundacji Helsińskiej jej kandydatura została zgłoszona do Pokojowej Nagrody Nobla. W 2007 r. książka „Głową o mur Kremla” otrzymała honorową nagrodę Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych „Książka Jesieni”. W 2008 r. Krystyna Kurczab-Redlich została laureatką Nagrody im. księdza Józefa Tischnera.